ثقلین

یکی از شبهاتی که وهابیت برای زیر سوال بردن ماجرای غدیر خم و به تبع آن ولایت امیر مومنان (ع) و سفارشی که پبامبر اسلام (ص) درباره ایشان فرمودند، مطرح می کنند آن است که حدیث غدیر (من کنت مولاه فهذا علی مولاه) حدیث صحیح و متواتر نیست و تنها شیعه آن را به عنوان یک حدیث معتبر قلمداد می کند؛ چه پاسخی به این ادعا می توان ارائه کرد؟

پیش از پاسخ به این سوال لازم است با مفهوم حدیث متواتر و صحیح آشنا شویم. متواتر حدیثی است که از طرق گوناگون و راویان مختلف و زنجیره سندهای متفاوت با یک معنا و عبارت نقل شده باشد به گونه ای که احتمال ندهیم این همه راوی و سلسله سند جعلی بوده یا اینکه عده ای با یکدیگر جمع شده اند تا به دروغ مساله ای را گزارش دهند، مانند برخی از وقایع تاریخی همچون تولد پیامبر(ص)، ازدواج ایشان، وجود شخصیت آن حضرت (ص) و … این ها گزارش های متواتر تاریخی هستند لذا بالاترین و معتبرترین روایت، روایت متواتر است.

جالب اینجا است که یکی از شبکه های ماهواره ای وهابی برای اینکه این حدیث غدیر را زیر سوال ببرد می گفت حدیث غدیر معتبر نیست به دلیل آن که “خبر واحدِ متواتر” است!

این سخن نشان می دهد این کارشناس وهابی نه می داند خبر واحد چیست و نه متواتر. خبری که متواتر باشد، دیگر واحد نیست مانند اینکه بگوییم فلان شخص کچلِ مودار است!

به نظر می رسد لازم باشد تعریفی هم از خبر واحد و صحیح داشته باشید؛ لطفا در این خصوص توضیح بفرمایید.

خبر واحد، خبر ضعیفی است که تنها یک نفر راوی آن بوده باشد. اما خبر صحیح، حدیثی است که راویان آن از گوینده تا نویسنده همگی عاقل، بالغ، مسلمان، عادل، راستگو و … باشند و جای هیچ شک و شبهه ای در آن روایت نباشد به چنین روایتی صحیح می گویند، حال روایتی که هم صحیح باشد هم متواتر، از بهترین نوع روایات است.

صحاح سته اهل سنت مدعی هستند تنها احادیث صحیح را جمع آوری کرده اند به همین دلیل از دیدگاه اهل تسنن آن چه در این صحاح سته آمده باشد، صحیح و معتبر است. حال وهابی ها می گویند که حدیث غدیر صحیح نیست، متواتر هم نیست، بلکه خبر واحد متواتر است!

در پاسخ به آنها می گوییم صحیح و متواتر بودن حدیث غدیر چیزی نیست که شیعه از خود درآورده باشد بلکه در منابع متعدد اهل تسنن این موضوع قابل اثبات بوده و تنها وهابیت است که خورشید را در میان روز نمی بیند.

چه دلیلی بر این سخن اقامه می کنید؟

اولین دلیلی که در متواتر بودن حدیث غدیر وجود دارد، این است که در زمان صدور روایت غدیر بسیاری از مردم برای حج همراه پیامبر (ص) از مدینه خارج شده بودند و رسول اکرم (ص) وظیفه داشتند که به دستور خداوند ابلاغ رسالت کنند و در روایت آمده است در بین مردم اعلام کردند هر یک از انصار، مهاجرین و کلا قبیله های مختلف عربی که می توانند همراه ایشان حج به جای آوردند، رهسپار مکه شوند. (منابع مختلف اهل سنت این موضوع را بیان کرده اند، از جمله طبقات ابن سعد، جلد 3، صفحه 225، فرید وجدی در دائره المعارف خود، جلد 3، صفحه 542، سیره حلبیه جلد 3 ، صفحه 283 و …)

این منابع آمارهای مختلفی را از وجود افرادی که شاهد ماجرا بودند و سبب تواتر غدیر می شوند، ذکر می کنند. برخی شاهدانِ غدیر را 90 هزار تن، برخی 114 هزار تن، بعضی 120 هزار تن و حتی 124 هزار و بیش از این گفته اند.

اما در خصوص کسانی که حدیث غدیر را مستقیم شنیدند، باید گفت صحابه بسیاری عبارت “من کنت مولاه فهذا علی مولاه” را در ماجرای غدیر شنیدند. سبط ابن جوزی که یکی از علمای حنفی مذهب است (متوفی سال 654 هجری) می گوید که: اتفق العلماء السیر أنَّ القصّه الغدیر….  دانشمندان سیره نویس اتفاق نظر دارند که ماجرای غدیر در ذی الحجه اتفاق افتاد و صحابه بسیاری که در مکه و مدینه زندگی می کردند و 120 هزار نفر بودند غدیر را دیدند “و سمعوا منهم” و همچنین شنیدند عبارت من کنت مولاه (تذکره الخواص، به نقل از الغدیر، جلد 1، ص 296)

احمد ابن حنبل در مسند خود و ترمذی در سنن خود و دیگران نیز این مطلب را نقل کرده اند.

دلیل سومی که  اثبات می کند این روایت متواتر بوده، طرق بسیاری است که این حدیث از این طرق متفاوت نقل شده است به گونه ای که صدور آن راویان مختلف و متفاوت باعث می شود کسی در صحت آن شک نکند. مثلا احمد ابن حنبل روایت غدیر را از چهل طریق در مسند خود نقل کرده است، ابن جریر طبری از هفتاد و دو طریق، ابن عقده از 105 طریق، حافظ ابوعلاء عطار همدانی از 250 طریق، ابوسعید سجستانی از 120 طریق، ابوبکر جعابی از 125 طریق، و حتی برخی از شعرایی مشهور اهل سنت مانند امیر محمد یمنی در قرن 12 هجری، از 150 طریق این روایت را نقل کرده اند.

بنابراین روایت غدیر آن قدر طرق مختلف در سند آن وجود دارد که در تواتر آن شکی ایجاد نمی کند.

از سوی دیگر علمای فراوان اهل سنت به صحیح بودن روایت غدیر اعتراف کرده اند. مانند ابوعیسی ترمذی در صحیح ترمذی جلد 2 صفحه 298، که می گوید: هذا حدیث حسن صحیح. قرطبی در الستیعاب جلد 2 صفحه 273 ، حاکم نیشابوری در المستدرک علی الصحیحین، جلد 3، صفحه 109، ذهبی در تلخیص المستدرک در همان جلد 3 صفحه 109، ابن کثیر در تاریخ خود جلد 5 صفحه 209 می گوید و … .

همچنین ابن حجر عسقلانی می نویسد: اما حدیث من کنت مولاه فعلی مولاه کثیر الطرق جدا و کثیر من اسانیدها صحاح؛ حدیث من کنت مولاه… از طرق مختلف نقل شده و بسیاری از سندهای آن صحیح است ( فتح الباری جلد 7، صفحه 61)

پس این روایت ضعیف نیست و نه تنها علمای شیعه بلکه علمای بسیاری از اهل تسنن نیز آن را صحیح و متواتر دانسته اند.

دلیل پنجم نیز آن است که علمای اهل سنت متواتر بودن غدیر تصریح کرده اند. مانند ابوحامد غزالی در سر العالمین می گوید که: اجمع الجماهیر علی متن الحدیث، ( ابوحامد در تواتر این روایت ادعای اجماع می کند).

ابن جوزی در تذکره الخواص الامه صفحه 62، ذهبی در میزان العتدال جلد 1 صفحه 500 و همچنین در سیر العلام النبلاء جلد 19، صفحه 328.

به مصادیق و نمونه های دیگری هم می توان در این زمینه اشاره کرد؟

بله؛ مثلا ابن کثیر دمشقی در کتاب البدایه و النهایه جلد 5، ص 233  وقتی حوادث سال دهم هجری را بیان می کند روایت من کنت مولاه را ذکر کرده و می نویسد: قال شیخنا الحافظ ابوعبدالله الذهبی: الحدیث متواتر اتیقن أن رسول الله قاله؛ یعنی این حدیث متواتر است و یقین دارم که پیامبر اکرم (ص) آن را فرموده اند.

 همچنین افراد بسیاری مانند ابن جزری، جلال الدین سیوطی، علاء الدین سمنانی، زرقانی مالکی، و … بر متواتر بودن این روایت تصریح کرده اند.

 لذا حدیث مبارک غدیر که از دهان مبارک پیامبر اکرم (ص) صادر شد، مبنی بر اینکه «من کنت مولاه فعلی مولاه» هم صحیح است و هم متواتر و این صحت و تواتر را هم علمای شیعه قائل هستند و هم علمای معتبر و برجسته اهل تسنن و این تنها وهابی ها هستند که چون خفاش از روشنایی خورشید می گریزند.

منبع: http://www.alvadossadegh.com

طبق نقل مورخان و محدثان مشهور، ولادت امام علی علیه السلام در سیزدهم رجب سی سال بعد از عام الفیل در درون خانه کعبه روی داده و جریان آن از این قرار است که:

«یزید بن قعنب گوید: من و عباس بن عبدالمطلب و گروهی از خاندان عبدالعزی در برابر خانه خدا نشسته بودیم که ناگهان دیدیم فاطمه بنت اسد، مادر امیرمؤمنان (ع) که به آن حضرت حامله بود و نُه ماه از مدت حملش می گذشت و دچار درد زایمان شده بود وارد شد و به درگاه خداوند عرض کرد: پروردگارا! من به تو و پیامبران و کتاب هایی که از جانب تو فرستاده شده اند ایمان دارم و سخن جدم ابراهیم خلیل را تصدیق می کنم و باور دارم که او این خانه والا را بنا کرده و به حق این فرزندی که در شکم دارم سوگند می دهم که وضع حمل مرا آسان کنی.

یزید بن قعنب می گوید: در این هنگام دیدم دیوار پشت کعبه شکافت و فاطمه وارد کعبه شد و از چشمان ما ناپدید گشت و دیوار به هم چسبید. برخاستیم که قفل در خانه کعبه را باز کنیم، قفل باز نشد، دانستیم که این رویداد به فرمان خدا رخ داده است.

پس از چهار روز که گذشت فاطمه از خانه کعبه بیرون آمد و نوزادش امیرمؤمنان (ع) را روی دست داشت و گفت: من بر زنان گذشته تاریخ برتری یافته ام زیرا آسیه دختر مزاحم، خدا را به صورت پنهانی در جایی عبادت می کرد که عبادت خدا در آنجا جز از روی ناچاری سزاوار نبود، و مریم دختر عمران آن شاخه خشکیده خرما را با دستش تکان داد تا آنکه خرمایی تازه از آن فرو ریخت و خورد. ولی من وارد خانه خدا شدم و از میوه ها و نعمتهای بهشتی خوردم و وقتی خواستم خارج شوم هاتفی به من گفت: فاطمه! او را علی نام بگذار، چرا که او بلند مرتبه است و خداوند علی اعلی می گوید نام او را از نام خودم مشتق ساختم.

او را به آداب و اخلاق خودم تربیت کردم و از علوم پیچیده خود آگاهش نمودم او کسی است که بت ها را در خانه من می شکند و بر بام خانه ام اذان می گوید و مرا به مجد و بزرگواری یاد می کند. خوشا به حال کسی که او را دوست بدارد و از او فرمان برد و وای بر کسی که او را دشمن بدارد و فرمانش نبرد.[1]

این رویداد با اندکی تفاوت در منابع بسیاری ذکر شده است و از شگفتی های این واقعه مهم تاریخی این است که فاطمه بنت اسد نه از در خانه بلکه با شکافته شدن دیوار آن وارد کعبه گردید تا این رویداد عجیب دلیل و برهانی روشن تر بر معجزه باشد و آیندگان نتوانند آن را پدیده ای تصادفی و اتفاقی قلمداد کنند و جالب این است که پس از گذشت قرن ها از آن رویداد مهم و تجدید ساختمان کعبه و تعمیر آن و پر کردن جای شکاف با نقره، هنوز هم اثر شکاف بر دیوار خانه، خود را نمایان می سازد.[2]

ولادت امام علی (ع) در کتب اهل سنت
1. حافظ ابو عبدالله محمد بن عبدالله، معروف به حاکم نیشابوری، که همه بزرگان اهل سنت او را مورد اعتماد و استناد دانسته اند در کتاب بسیار معروفش، «مستدرک صحیحین» می گوید: روایات متواتر است که فاطمه بنت اسد، امیرمؤمنان علی بن ابی طالب ـ کرّم الله وجهه، را در خانه کعبه به دنیا آورده است.[3]

2. شاه ولی الله احمد بن عبدالرحیم دهلوی، محدث متعصب اهل سنت، در کتاب «ازاله الخفا» می نویسد: «بی گمان روایات متواتر است در اینکه فاطمه بنت اسد، امیرالمومنین علی بن ابی طالب را در درون کعبه به دنیا آورد، بدون تردید او در روز جمعه سیزدهم رجب، سی سال بعد از عام الفیل، در خانه کعبه به دنیا آمده است، و هرگز پیش از او یا بعد از او کسی در خانه کعبه زاده نشده است.[4]

3. شهاب الدین ابوالثنا، سید محمود آلوسی، صاحب تفسیر آلوسی، در شرح بر قصیده عینیه عبدالباقی افندی عمری می نویسد: ولادت امیرمؤمنان کرم الله وجهه در درون کعبه، در سراسر دنیا مشهور است و در کتابهای هر دو فرقه شیعه و سنی روایت شده است و هرگز در مورد غیر ایشان چنین فضیلتی ثابت نشده است.[5]

4. نورالدین علی بن محمد بن صباغ مکی، از دانشمندان معروف اهل سنت، مشهور به ابن صباغ مالکی در کتاب «الفصول المهمّه» با سلسله سند از ابن مغازلی، از امام سجاد (ع) درباره ولادت امام علی (ع) در درون خانه کعبه نقل کرده است که: پیش از او کسی در بیت الله الحرام متولد نشد و این برتری ویژه اوست از سوی خداوند برای ابراز کرامت و شرافت و شکوهمندی او.[6]

منابعی از اهل سنت که به طور صریح به شکافته شدن دیوار کعبه اشاره کرده اند:
1.محمد شریف خان شیروانی در کتاب «چوتهی کتاب» به ولادت امام علی (ع) در درون کعبه و شکافته شدن دیوار کعبه و شنیده شدن صدای هاتف غیبی تصریح کرده است.[7]

2.مولوی حافظ حکیم ظهیر احمد سهسوانی در کتاب «ظهیر البشر» در احوال و فضائل ائمه می نویسد:

«چون خداوند اراده نمود که شرفی بر شرفهای کعبه بیفزاید، دیوار کعبه را بشکافت و فاطمه بنت اسد را به درون کعبه فرا خواند و فاطمه فرزندش علی را در درون کعبه به دنیا آورد.[8]

3.علامه حسن بن امان الله مولوی عظیم آبادی هندی، درکتاب تجهیز الجیش، جریان ولادت امام علی (ع) را طبق روایت «بشائر المصطفی» از یزید بن قعنب نقل کرده است.[9]

ادامه »

رد نقد علمای عامه بر روایات فضائل علی علیه‌السلام
ترمذی [از علمای معروف اهل‌سنت] در برخی موارد پس از نقل روایتی در فضائل حضرت امیر علیه‌السلام، چنین می‌نویسد: «حَسَنٌ غَریبٌ؛ خوب، ولی نادر است». یکی از علمای عامه نیز نوشته است: «سی‌هزار روایت که درباره فضائل علی علیه‌السلام است، هم مجعول است».

بله، دروغ‌گفتن و افترا بستن، سه‌هزار و یا سی‌هزار و یا سه‌میلیون ندارد! دروغ، مؤونه نمی‌خواهد. آیا علمای شیعه که از ترس جان خویش در سرداب‌ها مخفی بودند، فرصت اجتماع و جعل حدیث داشتند، یا شما که ریاست و قدرت در اختیارتان بود؟!

یکی دیگر از علمای عامه (ظاهراً صاحب صواعِق‌المُحرقه) می‌نویسد: ثلث یا بیشتر نهج‌البلاغه و نیز روایاتی که در شأن علی علیه‌السلام و اهل‌بیت علیهم‌السلام وارد شده، مجعول است؛ زیرا اینها با اجماع مخالف است.

آری، با اجماعِ شمشیری و با تأیید آسمانی آن که: «لا یَجْتَمِعُ أُمّتِی عَلی خَطَأٍ؛ هرگز امت من بر خطا اجماع و اتفاق نمی‌کنند».

در محضر بهجت، ج۲، ص251

بندگی حضرت علی علیه السلام در برابر خداوند
بندگی. امیرالمومنین فرمود من کاری نکردم. (انا عبد من عبید محمد) پیغمبر می گوید خدا(ما عبدناک حق معرفتک) من نتوانستم حق تو را ادا کنم. آنوقت من و شما امت پیغمبریم و راجع به نماز کسلیم. برادران و خواهران! نماز را جدی بگیرید. چند دقیقه با خدا حرف بزنید. همه رفقا ما را رها خواهند کرد. بچه های ما تا چهلم بلوز مشکی می پوشند، نوه های ما هم هفت روز یک بلوز سیاه می پوشند. قبر شما و قبر من هم در آینده معلوم نیست. خود شما که پای تلویزیون نشسته اید، قبر بابایتان، اگر بابایتان زنده است که خدا به سلامتش بدارد، اگر بابایت مرحوم شده خدا رحمتش کند. قبر بابایت را می دانی. قبر بابای بابایت را هم می دانی. قبر بابای بابای بابای بابا را می دانی؟ یعنی نسل چهارم می دانی قبرش کجاست؟ بنده محسن قرائتی قبر بابایم و قبر بابای بابایم را می دانم، قبر جد سومم را نمی دانم، در آینده قبر ما را هم نسلمان نخواهند دانست، یعنی فراموش خواهیم شد. آن کسی که ما را فراموش نمی کند خداست. ده دقیقه با خدا حرف بزنیم. به فقرا کمک کنیم. می شود دروغ نگفت. می شود غیبت نکرد.
امانت داری. قرآن در مورد چند تا پیغمبر از جمله حضرت نوح، یک، حضرت هود، دو، حضرت صالح، سه، یوسف، چهار، لوط، پنج، حضرت شعیب، شش، حضرت موسی، هفت. راجع به هفت تا پیغمبران این کلمه آمده که «إِنِّی لَكُمْ رَسُولٌ أَمِینٌ» الشعراء/107 ما امینیم. کلمه. . .
بحثم این است. انسان کامل. قله‌اش انبیاست. انبیاء چه بودند؟ انبیاء تسلیم خدا، بنده خدا، امانتدار خدا. امین. آنوقت راجع به امیرالمومنین هم داریم که(و انت تقضی دینی و تنجز) پیغمبر به علی گفت که من می روم مدینه، تو دین من را ادا کن بعد ملحق شو به من. امین است. در زیارت امین الله ما به امیرالمومنین می گوییم(السلام علیک یا امین الله فی ارضه) انبیاء امینند، امیرالمومنین امین است.
درباره قدرت. راجع به قدرت داریم که حضرت ابراهیم فرمود «تَاللَّهِ» بَعْدَ الأنبیاء/57 بخدا قسم، «لَأَكِیدَنَّ أَصْنَامَكُمْ» نقشه برای بتهایتان می کشم. «ضَرْبًا بِالْیَمِینِ» الصافات/93 با قدرت بتهایتان را می شکنم. یک روز هم حضرت ابراهیم که دید شهر خلوت است مثل روزهایی هست که ما هم در ایران شهر خلوت می شود، حالا سیزده بدری جائی، یک روز که شهر خلوت شد تبر دست گرفت تنهائی همه بتها را شکست. امیرالمومنین هم در مکه همه بتها را شکست.

ادامه »

جابر بن عبداللّه انصارى گويد:

روزى به همراه مولاى متّقيان، امام علىّ عليه السلام بودم، شخصى را ديديم كه مشغول نماز است ، حضرت به او خطاب كرد و فرمود: آيا معنا و مفهوم نماز را مى دانى كه چگونه و براى چه مى باشد؟ اظهار داشت : آيا براى نماز مفهومى غير از عبادت هم هست ؟ حضرت فرمود: آرى، نماز داراى تاويل و مفهومى است كه تمام معناى عبوديّت در آن خواهد بود.

امام عليه السلام فرمود:

اوّلين تكبير آن است كه خداوند، سبحان و منزّه است از اين كه داراى قيام و قعود باشد.

دوّمين تكبير يعنى؛ خداى موصوف به حركت و سكون نمى باشد.

سوّمين تكبير يعنى؛ اين كه نمى توان او را به جسمى تشبيه كرد.

چهارمين تكبير يعنى ؛ چيزى بر خداوند عارض نمى شود.    

پنجمين تكبير مفهومش آن است كه خداوند، نه محلّ خاصّى دارد و نه چيزى در او حلول مى كند.

ششمين تكبير معنايش اين است كه زوال و انتقال و نيز تغيير و تحوّل براى خداوند مفهومى ندارد.

و هفتمين تكبير يعنى؛ بدان كه خداوند سبحان همچون ديگر اجسام ، داراى اءبعاد و جوارح نيست.

سپس در ادامه فرمايش خود فرمود:

معناى ركوع آن است كه مى گوئى: خداوندا! من به تو ايمان آورده ام و از آن دست بر نمى دارم ، گرچه گردنم زده شود.

ادامه »

1.اگر خدا شريكى داشت

اگر پروردگارت شريكى مى‏داشت، فرستادگان آن شريك (يعنى پيامبران آن خدا ديگر) نزد تو مى‏آمدند.

2.انگيزه دورى از گناه

اگر حتى خداوند، بندگانش را،از نافرمانى كردن و گناه ورزيدن نترسانيده بود، باز هم واجب بود كه انسان، مرتكب هيچ گناهى نشود، تا به اين وسيله، در برابر نعمتهاى او سپاسگزارى كرده باشد.

3.زندگى دنيوى دليل زندگى اخروى

 در شگفتم، از كسيكه زندگى اين دنيا را مى‏بيند، و باز زندگى دنياى ديگر (آخرت) را قبول ندارد.

4.در خلوت هم از گناه بپرهيزيد

 در خلوت و تنهايى هم، از گناه و نافرمانى بپرهيزيد، زيرا همان كسى كه گناه شما را مى‏بيند (يعنى خداوند) خودش نيز درباره آن، داورى خواهد كرد.

5.رابطه عقل و گفتار

هنگامى كه عقل انسان كامل گردد، گفتارش كوتاه مى‏شود.

6.حق يكى است

 هر گاه در مورد امرى واحد، دو ادعاى مختلف وجود داشته باشد، ناچار، يكى از آن دو گمراهى (باطل) است.

7.جامعيت قرآن

 سرگذشت نسلهاى پيشين شما، و خبرهاى مربوط به نسلهاى آينده شما، و احكام و دستورات به امورى كه بين شما جارى است، همه در قرآن آمده است.

8.خشنودى از كار بدكاران

 هر كس كه به كار گروهى از مردم خرسند باشد، مانند آن است كه در آن كار، با آنها همراهى كرده است، هر كس در كار نادرست همراهى كند، براى او دو گناه خواهد بود: گناه همكارى در آن كار نادرست، و گناه رضايت دادن به انجام آن.

9.لزوم شناخت رفيق راه و همسايه

 يش از آنكه درباره راه بپرسى، درباره«رفيق راه» بپرس، و پيش از آنكه«خانه» انتخاب كنى درباره «همسايه» پرس و جو كن.

 10. خودرايى و مشورت

 شخص خود رأى به هلاكت ميرسد، و كسيكه با مردان برجسته و انديشمند مشورت كند، در عقل آنها شريك ميشود.

ادامه »

علي بن ابي طالب(عليه ‌السلام)، عصاره نظام آفرينش است

 
حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی در کتاب شميم ولايت ذيل موضوع «علی مظهر اسمای حسنای الهی» بیان می دارد:

ادراك مقام رسول اكرم ‏صلي الله عليه و آله و سلم و نيز مقام اميرالمؤمنين و ائمه معصومين(عليهم‌السلام) ميسور هيچ‏كس نيست و آنان در مقام انسانيت و خلافت مطلقه اِلاهي، نور واحدند. از اين‏رو، رسول اكرم ‏صلي الله عليه و آله و سلم درباره اميرالمؤمنين(عليه‌السلام) مي‏فرمايد: «ما عرفك يا عليّ حق معرفتك إلاّ اللّه و أنا»؛[1] يا علي! جز خدا و من، هيچ‏كس تو را آن‏گونه كه شايسته است، نشناخت.

آيت الله العظمی جوادی آملی درباره راه شناخت انسان کامل بيان مي دارند: انسان كامل آيينه تمام نماي اوصاف فعلي خداوند است. براي شناخت كنه انسان كامل، چاره‌اي جز انسان كامل شدن نيست. در اين حالت است كه معناي اسم اعظم مشهود، و واقعيت «كتاب مبين» مبيّن مي گردد و نيز حقيقت «اُمّ الكتاب» آشكار، و عِدل قرآن كريم بودنْ واضح مي شود و شرط حِصْن بودن توحيد احراز مي گردد.

ايشان مرقوم داشتند: اميرالمؤمنين(عليه ‌السلام) برجسته ترين انسان كامل و نيز شخصيت ممتازي است كه قبل از خلقت عالم وجود، نور او و نور رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم به صورت يك مجموعه خلق شد، چنان كه رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلم مي فرمايد: «خلقت أنا و عليّ من نورٍ واحد»[2]. سپس اين نور واحد عوالمي را پشت سر گذاشت و به اين نشأه از عالم وجود رسيد تا اين كه در دنيا يكي در لباس نبوت جلوه كند و ديگري در جبّه امامت.

ايشان امام علي عليه السلام را همتاي جهان آفرينش دانسته و بیان می دارند: براي غير ذات نوراني ائمه معصومين(عليهم ‌السلام)، نه شناخت عارفانه شهودي كُنه اميرالمؤمنين (عليه السلام) مقدور است و نه معرفت حكيمانه حصولي عمق يا اوج او ميسور. انسان كامل چونان اميرالمؤمنين علي بن ابي طالب(عليه ‌السلام)، عصاره نظام آفرينش است و آن چه در جهان امكان به طور كثرت مَنْشُور است، در حقيقتِ علي بن ابي طالب(عليه ‌السلام) به طور وحدتْ ملْفُوف است و هماهنگي اين لَفّ و نَشْر، پيام خاص خود را دارد و آن اين كه وجودهاي طبيعي، مثالي، عقلي و اِلهي اشياي عيني، همتاي مراحل چهارگانه وجود اين عَبْد محض و با اخلاصِ خداوند خواهد بود، به طوري كه اگر نظام تكوين به صورت انسان كامل مُتَمثِّل گردد، همان حضرت علي(عليه ‌السلام) خواهد بود و اگر حقيقت انسان كاملي مانند علي بن ابي طالب(عليه ‌السلام) به صورت جهان عيني مُتبلوِر شود، همين جهان كنوني خواهد شد و اين تبادل و تعاملِ متقابل محصول تطابق لَفّ و نشر است كه به آن اشارت شد. اثر اين هماهنگي كاملِ انسانِ معصوم و جهان را مي توان در علم غيب انسان كامل نسبت به آنچه در جهان مي گذرد و نيز تأثير وي در آن به اذن خداوند مشاهده نمود.

آیت الله العظمی جوادی آملی با بیان اینکه امام علي(عليه ‌السلام)، همتاي قرآن كريم است، اظهار داشتند: انسان كامل هم چون حضرت علي بن ابي طالب(عليه‌السلام) همتاي قرآن حكيم است كه اين كتابِ سترگ، گذشته از تصديقِ صحايفِ آسماني انبياي سَلَفْ، بر همه آن ها هيمنه و سَيْطَره دارد و چون اوجِ مقام مَنيعِ هر پيام آوري، همانا صحيفه آسماني او است و قرآن كريم بر همه آن كتاب ها مُهَيْمِنْ است، انسان كامل نيز كه طبق حديثِ متواتر: «إنّي تاركٌ فيكم الثقلين؛ كتابَ اللّهِ وعتْرَتي أهل بيتي… لَنْ يفترقا حَتّي يَرِدا عَلي الحوض» كُفْو قرآن مجيد است و در هيچ مرحله وجودي از او جدا نخواهد بود، سرآمد همه انسان هاي كامل است، مگر آن كه براي همه آن ذوات نوراني نََبَوي و وَلَوي، وَحْدَتِ ويژه اي در نشأه فراطبيعي قايل شد كه با ارتفاع كثرت، سخن از هَيْمَنَه و مانند آن مطرح نخواهد شد.

پاورقی: ــــــــــــــــــــــــــــــــ

[1]  ـ موسوعه امام علي بن ابي‏طالب(عليه‏السلام)، ج8، ص50.

[2]  ـ موسوعه امام علي بن ابي طالب(عليه‌السلام)،ج8، ص64.