ثقلین

علي بن ابي طالب(عليه ‌السلام)، عصاره نظام آفرينش است

 
حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی در کتاب شميم ولايت ذيل موضوع «علی مظهر اسمای حسنای الهی» بیان می دارد:

ادراك مقام رسول اكرم ‏صلي الله عليه و آله و سلم و نيز مقام اميرالمؤمنين و ائمه معصومين(عليهم‌السلام) ميسور هيچ‏كس نيست و آنان در مقام انسانيت و خلافت مطلقه اِلاهي، نور واحدند. از اين‏رو، رسول اكرم ‏صلي الله عليه و آله و سلم درباره اميرالمؤمنين(عليه‌السلام) مي‏فرمايد: «ما عرفك يا عليّ حق معرفتك إلاّ اللّه و أنا»؛[1] يا علي! جز خدا و من، هيچ‏كس تو را آن‏گونه كه شايسته است، نشناخت.

آيت الله العظمی جوادی آملی درباره راه شناخت انسان کامل بيان مي دارند: انسان كامل آيينه تمام نماي اوصاف فعلي خداوند است. براي شناخت كنه انسان كامل، چاره‌اي جز انسان كامل شدن نيست. در اين حالت است كه معناي اسم اعظم مشهود، و واقعيت «كتاب مبين» مبيّن مي گردد و نيز حقيقت «اُمّ الكتاب» آشكار، و عِدل قرآن كريم بودنْ واضح مي شود و شرط حِصْن بودن توحيد احراز مي گردد.

ايشان مرقوم داشتند: اميرالمؤمنين(عليه ‌السلام) برجسته ترين انسان كامل و نيز شخصيت ممتازي است كه قبل از خلقت عالم وجود، نور او و نور رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم به صورت يك مجموعه خلق شد، چنان كه رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلم مي فرمايد: «خلقت أنا و عليّ من نورٍ واحد»[2]. سپس اين نور واحد عوالمي را پشت سر گذاشت و به اين نشأه از عالم وجود رسيد تا اين كه در دنيا يكي در لباس نبوت جلوه كند و ديگري در جبّه امامت.

ايشان امام علي عليه السلام را همتاي جهان آفرينش دانسته و بیان می دارند: براي غير ذات نوراني ائمه معصومين(عليهم ‌السلام)، نه شناخت عارفانه شهودي كُنه اميرالمؤمنين (عليه السلام) مقدور است و نه معرفت حكيمانه حصولي عمق يا اوج او ميسور. انسان كامل چونان اميرالمؤمنين علي بن ابي طالب(عليه ‌السلام)، عصاره نظام آفرينش است و آن چه در جهان امكان به طور كثرت مَنْشُور است، در حقيقتِ علي بن ابي طالب(عليه ‌السلام) به طور وحدتْ ملْفُوف است و هماهنگي اين لَفّ و نَشْر، پيام خاص خود را دارد و آن اين كه وجودهاي طبيعي، مثالي، عقلي و اِلهي اشياي عيني، همتاي مراحل چهارگانه وجود اين عَبْد محض و با اخلاصِ خداوند خواهد بود، به طوري كه اگر نظام تكوين به صورت انسان كامل مُتَمثِّل گردد، همان حضرت علي(عليه ‌السلام) خواهد بود و اگر حقيقت انسان كاملي مانند علي بن ابي طالب(عليه ‌السلام) به صورت جهان عيني مُتبلوِر شود، همين جهان كنوني خواهد شد و اين تبادل و تعاملِ متقابل محصول تطابق لَفّ و نشر است كه به آن اشارت شد. اثر اين هماهنگي كاملِ انسانِ معصوم و جهان را مي توان در علم غيب انسان كامل نسبت به آنچه در جهان مي گذرد و نيز تأثير وي در آن به اذن خداوند مشاهده نمود.

آیت الله العظمی جوادی آملی با بیان اینکه امام علي(عليه ‌السلام)، همتاي قرآن كريم است، اظهار داشتند: انسان كامل هم چون حضرت علي بن ابي طالب(عليه‌السلام) همتاي قرآن حكيم است كه اين كتابِ سترگ، گذشته از تصديقِ صحايفِ آسماني انبياي سَلَفْ، بر همه آن ها هيمنه و سَيْطَره دارد و چون اوجِ مقام مَنيعِ هر پيام آوري، همانا صحيفه آسماني او است و قرآن كريم بر همه آن كتاب ها مُهَيْمِنْ است، انسان كامل نيز كه طبق حديثِ متواتر: «إنّي تاركٌ فيكم الثقلين؛ كتابَ اللّهِ وعتْرَتي أهل بيتي… لَنْ يفترقا حَتّي يَرِدا عَلي الحوض» كُفْو قرآن مجيد است و در هيچ مرحله وجودي از او جدا نخواهد بود، سرآمد همه انسان هاي كامل است، مگر آن كه براي همه آن ذوات نوراني نََبَوي و وَلَوي، وَحْدَتِ ويژه اي در نشأه فراطبيعي قايل شد كه با ارتفاع كثرت، سخن از هَيْمَنَه و مانند آن مطرح نخواهد شد.

پاورقی: ــــــــــــــــــــــــــــــــ

[1]  ـ موسوعه امام علي بن ابي‏طالب(عليه‏السلام)، ج8، ص50.

[2]  ـ موسوعه امام علي بن ابي طالب(عليه‌السلام)،ج8، ص64.