مساله نام گذاری
در همه جوامع بشری افراد با توجه به نوع جهان بینی و نظام ارزشی خاصی که دارند، در گزینش نام و لقب از معیارهای مخصوصی پیروی می کنند . اما علی رغم تفاوت فرهنگ و نظام های پذیرفته شده ارزشی حاکم بر جوامع مختلف، در موضوع نام گذاری در همه جوامع چند نکته مشترک به چشم می خورد:
اولا، انتخاب نام ها ولقب ها بیان گر نوع علاقه و اشتیاق افراد می باشد .
ثانیا، از تامل در نوع اسم هایی که افراد به آنها علاقه نشان می دهند، به امیدها و آرزوها و دغدغه های فکری آنان می توان پی برد .
ثالثا، اسامی و القاب با اعتقادات و نظام ارزشی افراد رابطه بسیار تنگاتنگی دارد . از این رو، با پدید آمدن تحول در عقاید افراد، نوع انتخاب نام ها نیز تغییر محسوسی خواهد کرد . بر این اساس، در اولین لحظه تغییر دین انسان ها، مساله تعویض نام آنان نیز مطرح می شود .
به هرحال، امروزه اغلب اندیشمندان روان شناسی و جامعه شناسی و تعلیم و تربیت بر این حقیقت تاکید دارند که نام و لقب هایی که برای افراد برگزیده می شود، در نوع شخصیت و شکل گیری کمالات و خصلت های آنان تاثیر دارد .
اسلام و مساله نام گذاری
پس از بعثت پیامبرگرامی اسلام از جمله تحولات مهم فرهنگی که از همان روزهای نخستین بعثت در سرزمین حجاز به وقوع پیوست، تغییر برخی نام ها و لقب ها بود . رسول خداصلی الله علیه وآله به محض برخورد با کسانی که اسم زننده و توهین آمیزی داشتند، آن را به یک نام مناسب تغییر می دادند و حتی در آیات قرآن کریم به مساله انتخاب نام خوب و پرهیز از به کاربردن اسم های نامناسب و لقب های زشت تصریح شده، و به مؤمنان تاکید شده است که در نامیدن یکدیگر، از به کار بردن لقب های ناشایست خودداری نمایند . (سوره حجرات / آیه 11: و لاتنابزوا بالالقاب بئس الاسم الفسوق ..)
اجمالا مجموعه رهنمودهایی در خصوص نام گذاری بدین صورت وارد شده است:
1 . انتخاب نام مناسب یکی از حقوق فرزند بر عهده والدین است، به گونه ای که آنان اگر در این کار سهل انگاری کنند در روز قیامت مورد بازخواست قرارمی گیرند . حضرت علی علیه السلام در این باره می فرمایند: از جمله حقوق فرزند این است که پدر و مادر برای او نام نیکو انتخاب کرده و در تربیت او تا آن جا که در توان دارند بکوشند و به ایشان قرآن بیاموزند . (نهج البلاغه، حکمت 391)
2 . اگر به هر دلیلی برای کسی نام مناسبی انتخاب نشده بود، باید هر چه سریع تر آن را تغییر داد . رسول اکرم صلی الله علیه وآله در برخورد با اشخاص و یا حتی اماکنی که نام خوبی نداشتند آن را تغییر می دادند . نقل شده است که آن حضرت با کسانی که نام های چون عبدالشمس (بنده خورشید)، عبدالعزی (بنده بت عزی)، عبدالکعبه (بنده کعبه)، یا جندب (ملخ)، و . . . داشتند نام آنان را به عبدالوهاب، عبدالله، عبدالرحمان و . . . تغییر دادند .
3 . در بینش اسلامی علاوه بر آثار روحی و روانی اسم نیکو، برکات زیادی در وضع زندگی مادی و معنوی انسان دارد . در این باره امام موسی بن جعفرعلیه السلام می فرماید: خانه ای که در آن اسم محمد یا احمد یا علی یا حسن یا حسین یا فاطمه . . . وجود داشته باشد، فقر و تنگدستی وارد نمی شود . ( بحارالانوار، ج 101، ص 129)
در همه جوامع بشری افراد با توجه به نوع جهان بینی و نظام ارزشی خاصی که دارند، در گزینش نام و لقب از معیارهای مخصوصی پیروی می کنند . اما علی رغم تفاوت فرهنگ و نظام های پذیرفته شده ارزشی حاکم بر جوامع مختلف، در موضوع نام گذاری در همه جوامع چند نکته مشترک به چشم می خورد:
اولا، انتخاب نام ها ولقب ها بیان گر نوع علاقه و اشتیاق افراد می باشد .
ثانیا، از تامل در نوع اسم هایی که افراد به آنها علاقه نشان می دهند، به امیدها و آرزوها و دغدغه های فکری آنان می توان پی برد .
ثالثا، اسامی و القاب با اعتقادات و نظام ارزشی افراد رابطه بسیار تنگاتنگی دارد . از این رو، با پدید آمدن تحول در عقاید افراد، نوع انتخاب نام ها نیز تغییر محسوسی خواهد کرد . بر این اساس، در اولین لحظه تغییر دین انسان ها، مساله تعویض نام آنان نیز مطرح می شود .
به هرحال، امروزه اغلب اندیشمندان روان شناسی و جامعه شناسی و تعلیم و تربیت بر این حقیقت تاکید دارند که نام و لقب هایی که برای افراد برگزیده می شود، در نوع شخصیت و شکل گیری کمالات و خصلت های آنان تاثیر دارد .
صفحات: 1· 2
