د) صداقت، راه رسیدن به آرامش:
انسانی که در روابط اجتماعی خود به دیگران دروغ می‌گوید، همیشه نگران فاش شدن دروغ خویش است. می‌ترسد که مبادا حقیقت را بفهمند و آبرویش برود و… . از طرفی به واسطه برخورداری از فطرت الهی، همواره با خود درگیر و از دست خویش ناراحت و عصبانی است که چرا من دورو و دروغگو هستم. به همین علت روی آرامش و آسایش را نخواهد دید.
حضرت علی (علیه السلام) کذب را مایه هلاکت می دانند و می فرمایند: «دع ما یریبک إلی ما لا یریبک فإنّ الکذب ربیّة و إنّ الصّدق طمانینة؛[5]
آنچه مایه هلاکت تو می شود، رها کن و به آنچه تو را هلاک نمی کند پناه ببر. همانا کذب مایه هلاکت و راستگویی مایه آرامش است».
هـ) صداقت و دیدن رویای صادقه:
یکی از عنایاتی که حضرت حق در مسیر رشد و تعالی انسان مومن به او می کند، دیدن رویاهای صادق است. بسیاری از تذکرات و هشدارها با بشارت ها در خواب به انسان مومن داده می شود. اگر این خواب ها تعبیر صحیح شوند و از نوع شیطانی و خیالی نباشند، می توانند راه حل مشکلات زیادی را نشان دهند. اما شرط دین رویای صادق چیست؟ حضرت آیت الله جوادی آملی حفظه الله در این رابطه می فرمایند:
انسانی که در روابط اجتماعی خود به دیگران دروغ می‌گوید، همیشه نگران فاش شدن دروغ خویش است. می‌ترسد که مبادا حقیقت را بفهمند و آبرویش برود و… . از طرفی به واسطه برخورداری از فطرت الهی، همواره با خود درگیر و از دست خویش ناراحت و عصبانی است که چرا من دورو و دروغگو هستم. به همین علت روی آرامش و آسایش را نخواهد دید
«سخن لطیفی از ابوعلی سینا رسیده است که آن را خواجه [نصیر طوسی] و بزرگان دیگر هم گفته اند. آن سخن این است که اگر کسی در گفتار و نوشتار و به طور کلی در همه بخش های سنت و سیرتش، راستگو باشد، خواب های راست می بیند. روح انسان دروغگو مانند چشم «احوال»[6] است و حقیقت را درست نمی بیند. در عالم رویا حقیقت را به انسان نشان می دهند؛ ولی کسانی که در بیداری خیال پرداز و پر حرف هستند و مرز حلال و حرام را نمی شناسند، به رویاهایی می رسند که معبّز را از تعبیر عاجز می کند که این گونه خواب ها به «أضغاث أحکام» موسوم است. ولی روح انسان راستگو، صادق است و روح صادق هنگامی که سخن می گوید، درست می گوید و این نشان می دهد که هم درست می بیند و هم درست خبر می دهد و خبری را هم که می دهد، واقع می شود. چون او آنچه را که باید اتفاق بیفتد دیده و درست هم دیده است. پس راستگویی نشانه هایی دارد که یکی از آن ها، بررسی خواب است؛»[7]
و) صداقت، باب بهشت:
رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند: «علیکم بالصّدق فإنّه باب من أبواب الجنّة؛ [8]
بر شما باد به صداقت، زیرا دری از درهای بهشت است». ایشان در روایتی دیگر فرمودند:
«من برای سه دسته، یک خانه در پایین بهشت و یک خانه در وسط بهشت و یک خانه در بالاترین مراتب بهشت ضمانت می‌کنم: برای کسی که از بحث و جدل بیهوده بپرهیزد، هرچند حق با او باشد. برای کسی که از دروغ دوری کند، هر چند به شوخی باشد و برای کسی که اخلاق نیکویی داشته باشد». [9]
پی نوشت ها:
[1] - همان، ص 219 و ص 220
[2] - ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج 6، ص 257
[3] - ابن شعبه حرانی، نجف العقول، ص 13
[4] - شیخ طوسی، الامالی، ص 216
[5] - محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج71، ص 214
[6] - احول به کسی می گویند که دوبین و به تعبیر عامیانه، اوج باش.
[7] - عبدالله جوادی آملی، مراحل اخلاق در قرآن، ص 248 با اندکی تلخیص
[8] - محمد محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ج6، ص 176
[9] - شیخ صدوق، خصال، ج1، ص144
منبع: سایت تبیان
صفحات: 1· 2
