ثقلین

عنوان مقاله:

نگاهی به اجماع از دیدگاه امامیه

چکیده

اجماع از جمله ادله احکام نزد امامیه است. اجماع در لغت به معنای اتفاق یا عزم بر کاری،  و در اصطلاح اتفاقی است که می تواند حکم شرعی معیّنی را اثبات کند. اجماع به اعتباراتی به انواع؛ اجماع بسیط، مرکب، محصل، منقول، حدسی، حسی و… تقسیم می شود.

از دیدگاه امامیه، اجماع عبارتست از اتفاق جماعتی در یک عصر که اتفاق آن‌ها کاشف از رأی معصوم باشد  و دانسته شود آنچه بر آن اتفاق کرده‌اند از رئیس و سید امت صادر شده است. پس خود اتفاق در نزد شیعه حجیت ندارد بلکه مکشوفِ آن، که گفته ی معصوم است حجیت دارد و اگر اتفاقی کاشف از قول امام نباشد حجیت ندارد، زیرا از نظر امامیه، عصمت امت از خطا ثابت نشده است.

البته اخباریان شیعه، به دلیل اعتقادشان به این که اجماع از بدعت هایی است که هیچ اساسی در شریعت ندارد و در نتیجه آغاز آن را غیر مشروع دانسته اند و تمسک به آن را بر نتافته اند.

فقهای شیعه برای کشف قول معصوم از اجماع طرق مختلفی ذکر کرده اند، که عبارتند از:  قاعده لطف، از راه حس یا تضمن و از راه حدس .

شرایط و اموری وجود دارند که می توانند بر کشف اجماع از حکم شرعی کمک کنند، از جمله: ویژگی اجماع کنندگان، وجود نداشتن مدرک، در موردی که اجماع کرده اند، وجود نداشتن قرینه های مخالف اجماع، فراوانی انگیزه های حکم مخالف اجماع، شرعی بودن مسأله و…

بر اساس مبنای کشفی غیر استقلالی، حدی برای تعداد اجماع کنندگان وجود ندارد.

کلیدواژه ها: اجماع، اجماع از نظر شیعه، حجیت اجماع، اقسام اجماع.

دریافت فایل پی دی اف