«لقد خَلَقنَا الانسانَ فی اَحسَنِ تَقویم؛
قطعا ما انسان را در بهترین ترکیب آفریدیم».(سوره ی تین، آیه ی 4)
لغت نامه دهخدا، تفریح: سرگرم شدن، شادمان کردن.
قاموس قرآن، فرح: شادی، شادی توأم با تکبر،سرور، در شادی ممدوح به کار می رود، ولی فرح در شادی مذموم که موجب تکبّر است. سرور از تفکر ناشی است و فرح از قوه ی شهوت.
مفردات راغب، فرح: به معنای گشادگی دل است به وسیله لذتی زودگذر که بیشتر در لذت های بدنی است.
واژه فرح به معنی خرسندی و خوشحالی است. فرح یک نوع ابتهاج روحی و انبساط قلبی است که مایه سرور و خوشحالی در وجود انسان می شود، و این یک معنی وسیع و مفهوم کلی دارد، گاهی معلول مادیات است و گاهی معلول معنویات. شادی در قرآن جایگاه خاصی دارد و به گونه های مختلف مورد تأیید است. اما نه شادی بیهوده و عبث؛ بلکه شادی توأم با اهداف الهی و انسانی. آیات در مورد شادی و تفریح دو دسته اند:
دسته ای از آیات مؤمنان را دعوت به شادی نموده است:
«قل بفضل اللّه و برحمته فبذلک فلیفرحوا هو خیر مما یجمعون»
«(ای رسول) به خلق بگو که شما باید منحصراً به فضل و رحمت خداوند شادمان شوید(و به نزول قرآن مسرور باشید) که آن مفیدتر از ثروتی است که برای خود اندوخته می کنید». (سوره ی یونس، آیه ی 58)
وسایل شادی در دنیا زیاد است هر کس با یک نوع وسیله و سرگرمی شاد و خرم است. جمعی با درهم و دینار، گروهی با صنایع، جمعی با انصار، فرقه ای با اهل و اولاد، برخی با دامداری و کشاورزی، یکی به جمال و دیگری به کمال و آن دیگر … که به آن شاد و فرحناکند.
«اذ قال له قومه لا تفرح انّ اللّه لا یحبّ الفرحین؛
به خاطر بیاور هنگامی که قوم قارون به او گفتند؛ این همه شادی مغرورانه مکن که خداوند شادی کنندگان مغرور را دوست نمی دارد».(سوره ی قصص، آیه ی 76)
فرح بی اندازه چون آخرت را از یاد می برد، قهراً طغیان می آورد و به همین دلیل در آیه ی شریفه از آن نهی شده است.
«ذلکم بما کنتم تفرحون فی الارض بغیر الحق و بما کنتم تمرحون».(سوره ی غافر، آیه ی 75)این به خاطر آن است که به ناحق در زمین شادی می کردید و از روی غرور و مستی به خوشحالی می پرداختید. در آیه بالا می فرماید:چون دلهایتان شیفته ی لذات دنیا و زینت آن بود و با هر حقی که مخالف باطل شما بود دشمنی می کردید و در ادامه آنان را به جهنم می خواند. آنجا که از شادی مذمت شده، به جهت همراه بودن آن با گناه، غفلت و فساد است.
در روایات نیز بر تفریح سالم تأکید شده است.
حضرت رسول(ص) می فرمایند:
«تفریح کنید و بازی کنید؛ زیرا دوست ندارم که در دین شما خشونتی دیده شود». 1
آخرین نظرات