ثقلین

احادیثی در فضیلت نماز شب و اهمیت آن

احادیثی در فضیلت نماز شب و اهمیت آندر زیر، احادیثی چند که روشنگر حقیقت و فضیلت نماز شب است آمده است:

[17]1. پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله در وصایای خود به امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند:

«تو را به اموری سفارش می کنم، همه را حفظ کن؛ سپس فرمود: خداوندا! او را بر انجام این وظایف یاری فرما؛ تا آنجا که فرمود: بر تو باد به نماز شب! بر تو باد به نماز شب! بر تو باد به نماز شب!».(8)

2. در جایی دیگر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به یارانش فرمودند:

«بهترینِ شما کسانی هستند که در سخن گفتن مؤدبند، گرسنگان را سیر می کنند و در شب، در آن هنگام که مردم خوابند نماز می خوانند».(9)

3. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به جبرئیل فرمود: ای جبرئیل! مرا پند دِه:

«جبرئیل گفت: ای محمّد! هر چه می خواهی عمر کن، اما بدان که سرانجام خواهی مُرد. و به هر چه می خواهی دل ببند، اما بدان سرانجام از آن جدا خواهی شد. و هر عملی می خواهی انجام دِه، ولی بدان سرانجامِ عملت را خواهی دید. و نیز بدان که شرف مؤمن، نماز شب اوست و عزّتش خودداری از ریختن آبروی مردم است».(10)

[18]این پند جبرئیل نشانگر آن است که نماز شب آنچنان ایمانی قوی و شخصیت و روحانیتی به انسان می دهد که مایه آبروی اوست، به همان گونه که ترک مزاحمت و خودداری از ریختن آبروی مردم، سبب عزّت او می باشد.

4. امام صادق علیه السلام می فرمایند:

«سه چیز است که افتخار مؤمن و زینت او در دنیا و آخرت است: نماز در آخر شب، بی اعتنایی به آنچه در دست مردم است و ولایت امام از اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله ».(11)

5. امام صادق علیه السلام به یکی از یارانش فرمودند:

«شب زنده داری را فرو مگذار، زیرا بازَنده کسی است که شب زنده داری را ببازد».(12)

6. در حدیثی دیگر از امام صادق علیه السلام آمده است:

«سه چیز، از عنایات مخصوص الهی است: عبادت شبانه، افطار دادن به روزه داران و ملاقات برادران مسلمان».(13)

7. در حدیث دیگر از رسول خدا صلی الله علیه و آله آمده است:

«شریفان امت من حاملان قرآنند و اصحاب

[19]عبادت های شبانه».(14)

8. سفارش خداوند به موسی علیه السلام برای خواندن نماز شب:

مفضل می گوید: از مولایم امام صادق علیه السلام شنیدم که می فرمود: «خداوند به موسی علیه السلام فرمود: ای پسر عمران!… من بر دوستان خویش آگاهم. آنان وقتی شب می شود با چشمان دل متوجه من هستند… عقوبت من در مقابل چشمان آنان متجسّم می شود.

آنان مرا می بینند و از روی مشاهده و حضور با من حرف می زنند. ای پسر عمران!… و از چشمانت در دل شب به من گریه هدیه کن (آن هنگام که همه خوابند تو بیدار شو و به ملاقات من بشتاب) و مرا بخواه و صدا بزن که خواهی دید من، هم نزدیکم و هم اجابت کننده).(15)

ادامه »

 آقاى غرویان می نویسد:
از محضر آیت الله بهجت سؤ ال شد: حاج آقا، عمرمان گذشت و دارد مى گذرد امّا هنوز لذتى از عبادت و به خصوص نمازمان احساس ‍ نكرده ایم، به نظر شما چه باید بكنیم كه ما نیز اقلاًّ اندكى از آنچه را كه ائمه و پیشوایان معصوم علیهم السّلام فرموده اند، بچشیم؟
معظّم له در حالى كه سر را تكان مى داد فرمود: آقا، عامّ البلوى است! این دردى است كه همه گرفتاریم!
عرض شد: آقا، به هر حال مراتب دارد و مسئله نسبى است. عضى همچون شما مراتب عالى دارید و ماها هیچى نداریم، ماها چه باید بكنیم ؟
باز در جواب فرمود: شاید من مرتبه شما را تمنّا كنم.
عرض شد: حاج آقا مسئله تعارف در كار نیست و یك واقعیتى است .
باز ایشان در جواب با فروتنى و تواضع خاصّى فرمودند كه : عَمَّتُك مِثْلُك ! و مرادشان از این ضرب المثل این بود كه من هم مثل شما هستم .
به هر حال ، پس از چند بار اصرار فرمودند:
این احساس لذّت در نماز یك سرى مقدمات خارج از نماز دارد، و یك سرى مقدمات در خود نماز. آنچه پیش از نماز و در خارج از نماز باید مورد ملاحظه باشد و عمل شود این است كه : انسان گناه نكند و قلب را سیاه و دل را تیره نكند، و معصیت ، روح را مكدّر مى كند و نورانیت دل را مى برد.
و در هنگام خود نماز نیز انسان باید زنجیر و سیمى دور خود بكشد تا غیر خدا داخل نشود، یعنى فكرش را از غیر خدا منصرف كند و توجّهش به غیر خدا مشغول نشود. و اگر به طور غیر اختیارى توجّهش به جایى منصرف شد، به محض التفات پیدا كردن باید قلبش را از غیر خدا منصرف كند.

آقاى قدس یكى از شاگردان آیت الله بهجت نیز مى گوید:
روزى از آقا پرسیدم : آقا، چه كار بكنم در نمازم حضور قلب بیشتر داشته باشم؟
آقا ابتدا سر به پایین افكند سپس سرش را بلند كرد و فرمود: روغن چراغ كم است .
من به نظر خودم از این جمله این معنى را فهمیدم كه یعنى معرفت كم است و ایمان قلبى و باطنى ضعیف است ، و گرنه ممكن نیست با شناخت كافى ، قلب حاضر نباشد.

آیت الله محمّد حسن احمدى فقیه یزدى نیز مى گوید:
گاهى از آقا سؤال مى كردند: چه كنیم در نماز، حضور قلب داشته باشیم؟ و ایشان دستورالعملهایى مى فرمودند، یكى از آنها این بود كه مى فرمود:
وقتى وارد نماز مى شوید هنگام خواندن حمد و سوره به معناى آن توجه كنید تا ارتباط حفظ شود.

استاد خسروشاهى نیز مى گوید:
روزى از آیت الله بهجت سؤال شد: در هنگام نماز چگونه مى توانیم حضور قلب را در خودمان به وجود بیاوریم؟ فرمودند:
یكى از عوامل حضور قلب این است كه در تمام بیست و چهار ساعت باید حواسّ (باصره، سامعه و …) خود را كنترل كنیم؛ زیرا براى تحصیل حضور قلب باید مقدماتى را فراهم كرد، باید در طول روز گوش، چشم و همچنین سایر اعضا و جوارح خود را كنترل كنیم و این یكى از عوامل تحصیل حضور قلب مى باشد.

در جاى دیگر شخص دیگرى از محضرشان مى پرسد: براى اینكه در انجام فرمان الهى مخصوصاً نماز با خشوع باشیم چه كنیم ؟
و ایشان در جواب مى فرماید:
در اوّل نماز، توسل حقیقى به امام زمان - عجل الله تعالى - فرجه كنید، و عمل را با تمامیّت مطلقه انجام بدهید.

همچنین شخص دیگر مى پرسد: براى حضور قلب در نماز و تمركز فكر چه باید كرد؟
و ایشان مرقوم مى فرماید:
بسمه تعالى ، در آنى كه متوجّه شدید، اختیاراً منصرف نشوید.

منبع: كتاب برگى از دفتر آفتاب (شرح حال شیخ ‌السالكین حضرت آیت اللّه العظمى بهجت )اثر : رضا باقى زاده پُلامى